نگاهی به پرخاشگری نوجوانان
چکیده
بی‏تردید، شیوع پرخاشگری (1) در میان نوجوانان، موجب نگرانی بسیاری از خانواده‏ها، اولیا، مربیان و مسؤولان کشور است.گسترش روزافزون این نابهنجاری رفتاری در شکل‏های گوناگون، بر زندگی فردی و اجتماعی انسان‏ها تاثیرات منفی گذاشته و آرامش و احساس ایمنی را مورد تهدید قرار می‏دهد.شاید بتوان گفت که یکی از علل بروز جنگ‏های خانمان‏سوز، که همواره جوامع بشری از آن رنج می‏برد و خسارت‏های جبران‏ناپذیری در پی داشته، ادامه همان رفتارهای پرخاشگرانه دوران نوجوانی جنگ افروزان است.البته توجه به این نکته ضروری است که رفتار پرخاشگرانه همیشه نامطلوب نیست، بلکه دارای حکمت‏هایی از جمله دفاع و دفع خطراتی است که بقا و ادامه زندگی را تهدید می‏کند، ولی اگر مهار نشود و به راه‏های صحیح هدایت نگردد، همین ابزار دفاعی موجب آسیب‏های جبران ناپذیری می‏شود.
این نوشتار با عنایت‏به تحقیقات نظری و پژوهش‏های میدانی، درصدد ارائه راه حل اساسی کاهش رفتار پرخاشگرانه دوران نوجوانی است.
تعاریف پرخاشگری
پیش از بیان تعاریف، معنای لغوی «پرخاشگری‏» را مورد بررسی قرار می‏دهیم. رایکرافت (Rycroft, Ch.A.1968) در واژه‏نامه انتقادی روان‏تحلیل‏گری (2) خود، پس از ذکر معنای پرخاشگری به عنوان پویایی، ابراز وجود، وسعت فکر و کشانندگی، اشاره می‏کند که این اصطلاح از واژه لاتین ad-gradior گرفته شده که به معنای «به طرف جلو حرکت می‏کنم‏» است.واژه‏های دیگری که از همین ریشه اشتقاق‏یافته عبارتند از: , Rergress ,Egress Progress و ;Ingress واژه‏هایی که حرکت‏به طرف جلو، خارج، عقب و داخل را نشان‏می‏دهند. (3) کلمه Aggradi یا صورت انگلیسی منسوخ آن Toaggress فعل لازم است که می‏تواند با فاعل به کار رود، اما با مفعول به معنای به کسی حمله بردن، نمی‏تواند کارایی داشته باشد. (4)
مک دوگال (MC Doougall, W.1908) در کتاب روان‏شناسی اجتماعی، پرخاشگری را به گروه ییل (Yale Group, 1939) هر رفتار ناشی از ناکامی را پرخاشگرانه تلقی نموده‏اند. (6) بندورا (Bandura A., 1974) اعمالی‏راکه‏به‏آسیب‏شخصی‏روان‏شناختی یا جسمانی - یا تخریب مالی منجر می‏شود، پرخاشگرانه دانسته است. (7) برای آدلر (Adler A.) ،پرخاشگری در هرگونه تجلی «میل به قدرت‏» ابراز می‏گردد.فروید «غریزه مرگ‏» (8) در رفتار هشیارانه را پرخاشگری دانسته است. (9) برکوویتز (Berkawits S., 1979) پرخاشگری را عملی می‏داند که به آسیب‏رسانی عمدی به دیگران منتهی می‏گردد. (10)
به نظر می‏آید هر رفتار عمدی - اعم از کلامی یا غیرکلامی - که منجر به آسیب رساندن شخصی - روان‏شناختی یا جسمانی - یاتخریب‏مالی به‏خود و دیگران برای رسیدن به هدفی و یا به منظور تخلیه هیجانی باشد پرخاشگری است.
طبقه‏بندی پرخاشگری

ادامه مطلب...